بررسی مسائل رکن مالکیت در دعوای خلع ید

دعوای خـلـع‌یـد یکی از دعاوی حـقـوقـی مهم و پرکاربرد در حوزه اموال غیرمنقول است که به مالکان این امکان را می‌دهد تا در صورت تصرف غیرقانونی ملک خود توسط دیگری، برای بازپس‌گیری آن اقدام کنند. این دعوا زمانی مطرح می‌شود که شخصی بدون مجوز قانونی و به‌صورت غاصبانه، مال غیرمنقول دیگری (مانند خانه، زمین یا باغ) را تصرف کرده و مـالک بخواهد به این تصرف غیرقانونی خاتمه دهد.

ماده ۳۰۸ قانون مدنی با تعریف غصب به عنوان «استیلا بر حق غیر به نحو عدوان»، به مفهوم خـلـع‌یـد اشاره می‌کند. اگرچه واژه «خـلـع‌یـد» به‌طور صریح در قانون مدنی ذکر نشده است، اما این ماده به‌وضوح تصرف غاصبانه را نفی کرده و راه را برای طرح چنین دعوایی باز می‌گذارد.

در عمل، مالک می‌تواند با تقدیم دادخواستِ خـلـع‌یـد به مرجع قضایی، درخواست اخراج متصرف غیرقانونی از ملک خود را مطرح کند. این دعوا زمانی کاربرد دارد که تصرف ملک به‌صورت قهرآمیز، غلبه‌آمیز یا بدون رضایت مالک صورت گرفته باشد. در چنین شرایطی، مالک با اثبات مـالکـیـت خود و تصرف غیرقانونی طرف مقابل، می‌تواند از دادگاه تقاضای خـلـع‌یـد ملک از متصرف را داشته باشد.

در این کتـابـچـه، مسائل مرتبط با رکن اول دعوای خـلـع‌یـد یعنی مـالکـیـت با استناد به نظریات مشورتی اداره حـقـوقـی قوه قضاییه مطرح شده است. برای هر نظریه یک عنوان انتخاب شده و در صورت لزوم توضیحی در مورد موضوع ارائه گردیده است. استناد به نظریات مشورتی اداره حـقـوقـی قوه قضاییه، که به‌عنوان مرجعی معتبر در تفسیر قوانین و حل اختلافات حـقـوقـی شناخته می‌شود، به افزایش دقت و کیفیت طرح دادخواست و رسیدگی قاضی کمک شایانی می‌کند.

هدف از نگارش این اثر، ارائه راهنمایی دقیق و کاربردی برای حقوقدانان، قضات، کارآموزان وکالت و قضاوت، دانشجویان حقوق و کلیه افرادی است که به نحوی با این موضوع سروکار دارند.