آشنایی با وظایف دادیار ناظر زندان بخش ۱
دانلود جزوه آشنایی با وظایف دادیار ناظر زندان بخش اول در انتهای مطلب
مقدمه
سازمان زندان‌ها زیر نظر رئیس محترم قوه قضائیه و مستقل از دادگستری می‌باشد و رئیس آن معمولاً از بین قضات انتخاب می‌شود و مدیرکل سازمان زندان استان‌ها مقام قضایی نیستند. در اکثر استان‌ها و شهرها زندان و بازداشتگاه و کانون اصلاح و تربیت و اردوگاه وجود دارد. البته بستگی به میزان زندانیان دارد. رئیس و معاونین زندان ضابط دادگستری هستند.
در هر شهری که زندان وجود دارد باید دادیار ناظر زندان هم وجود داشته باشد. این مقام قضایی، زیر نظر دادستان انجام‌وظیفه می‌کند. در محاکم بخش با توجه به عدم وجود دادسرا و دادیار، رئیس حوزه قضایی یا دادرس بخش، قاضی زندان هم می‌باشد که زیر نظر رئیس‌کل خدمت می‌کند. در شهرها دادیار اجرای احکام وظایف دادیار ناظر زندان را زیر نظر دادستان انجام می‌دهد.
امور قضایی زندانیان دادگاه ویژه روحانیت و دادگاه نظامی، در صلاحیت دادیار ناظر زندانِ دادسرای عمومی و انقلاب نیست و حسب مورد زیر نظر دادسرای ویژه روحانیت و دادسرای نظامی است؛ به این معنی که دادیار ناظر زندان هم باید صلاحیت خود را در نظر بگیرد.
دادیار ناظر زندان بیشتر نقش کمک‌کننده به زندانی و خانواده‌های آن‌ها را دارد. کمک‌های دادیار ناظر زندان مواردی از قبیل: کمک‌های اجتماعی، پزشکی، فرهنگی، عاطفی، قضایی و قانونی زندانیان و خانواده‌های آن‌ها در جهت اصلاح و تربیت مجرمین و جلوگیری از ناهنجناری‌های جامعه است که موجبات بازگشت مجرمین به جامعه و پیشگیری از ارتکاب جرم را فراهم می‌کند؛ لذا دادیار ناظر زندان باید از بین قضات خوش‌اخلاق و دارای روحیه خدمت به مردم انتخاب می‌شود.
اهداف اعمال مجازات زندان (سالب آزادی)
۱. اعمال مجازات بزهکاران؛
2. دور نگه‌داشتن بزهکاران از جامعه؛
3. تأمین امنیت جامعه و مردم و تربیت یا درمان مجرمین؛
4. پیشگیری از وقوع جرم و …
ابزار کار قاضی ناظر زندان
۱. قانون مجازات اسلامی
2. آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور؛
3. آیین‌نامه کمیسیون عفو و تخفیف مجازات محکومین؛
4. آیین‌نامه سجل قضایی.
تعریف زندان
زندان محلی است که در آن محکومانی که حکم آنان قطعی شده است با معرفی مقام‌های صلاحیت‌دار قضایی و قانونی برای مدت معین یا به طور دائم به منظور تحمل کیفر، با هدف حرفه‌آموزی، بازپروری و بازسازگاری نگهداری می‌شوند.
تعریف بازداشتگاه
بازداشتگاه، محل نگهداری متهمانی است که با قرار کتبی مقام‌های صلاحیت‌دار قضایی تا اتخاذ تصمیم نهایی به آنجا معرفی می‌شوند.
افراد معرفی شده به زندان
الف) متهمین
دادگاه کیفری استان، رئیس دادگاه کیفری، رئیس دادگاه بخش، دادستان، معاونین دادستان، بازپرس و دادیار، می‌توانند متهمین را با قرار به زندان معرفی کنند.
ب) محکومین
محکومین فقط از طریق دادیار اجرای احکام به زندان معرفی می‌شوند.
اشخاص با قرار وثیقه، کفالت، بازداشت موقت یا درپی عدم پرداخت جزای نقدی و اعمال ماده ۱ یا اعمال ماده ۲ توسط دادگاه‌های مدنی به زندان معرفی می‌شوند. زندان به هیچ عنوان متهمین تحت نظر را قبول نمی‌کند. معرفی چنین افرادی به زندان خلاف قانون است.
وظایف و حدود اختیارات دادیار ناظر زندان
۱. رئیس شورای طبقه‌بندی زندان؛
2. نظارت قضایی بر زندان و زندانیان؛
3. نظارت بر حُسن اجرای قوانین و مقررات مربوط به زندان؛
4. رابط بین دادسرا و سازمان زندان‌ها؛
5. اعطای مرخصی بعد از اخذ تأمین مناسب؛
6. اعطای ملاقات (انواع ملاقات: الف) کابینی؛ ب) حضوری؛ ج) شرعی.)؛
7. اظهارنظر در خصوص آزادی مشروط؛
8. اعطای مرخصی تحت‌الحفظ (زمانی که محکوم‌علیه تأمین مناسب ندارد و مرخصی هم برای او ضروری است)؛
9. اظهارنظر در خصوص اعزام زندانیان به مسابقات فرهنگی – ورزشی. محکومین جرائم سنگین (مثل قتل عمد) حتی‌الامکان نباید به چنین مسابقاتی فرستاده شوند؛
10. معرفی زندانیان بیمار به پزشکی قانونی جهت گرفتن گواهی عدم تحمل حبس؛
11. اعزام زندانیان به بیمارستان جهت مداوا (در هنگام حضور دادیار ناظر زندان به دستو او و در صورت عدم حضور او توسط رئیس زندان انجام می‌شود و در اولین فرصت به اطلاع دادیار ناظر زندان می‌رسد)؛
12. شرکت در مراسم قصاص و اعدام؛
13. ارائه خدمات قضایی و حقوقی به محکومین و خانواده آن‌ها؛
14. تشکیل پرونده نظارتی برای زندانی (با توجه به اینکه پرونده اصلی ممکن است در مراحل مختلف از اجرای احکام خارج شود تشکیل پرونده نظارتی ضروری است)؛
15. اظهارنظر در خصوص عفو زندانیان (اعضای این کمیته در حال حاضر رئیس کل دادگستری استان، دادستان مرکز استان، مدیر کل سازمان زندان‌های استان و نماینده حوزه نظارت قضایی ویژه قوه قضاییه مستقر در استان، هستند)؛
16. عضو ستاد دیه (ستاد دیه ارگانی نیمه انتفاعی است که زیر نظر سازمان زندان‌ها است و کار مصالحه بین طرفین دیه را انجام می‌دهند و خدماتی از قبیل اعطاء وام به محکومین دیه و غیره را نیز انجام می‌دهند)؛
17. عضو مجمع تجدیدنظرخواهی از تصمیمات شورای انضباطی زندان؛
18. اظهارنظر در خصوص زندان باز؛
19. معرفی خانواده‌های زندانیان به کمیته امداد، ستاد دیه، انجمن حمایت از زندانیان و مراقبت بعد از خروج زندانی از زندان و …؛
20. هماهنگی بازدید مسئولان قضایی و قضات و کارآموزان از زندان؛
21. بررسی مکاتبات زندانیان؛
22. رسیدگی به جرائم زندانیان.
مرخصی زندانیان
فواید اعطاء مرخصی
1. کاهش جمعیّت کیفری زندان؛
2. کاهش هزینه زندان؛
3. رفع مشکلات خانوادگی زندانیان؛
4. دفع غرائز جنسی از طریق شرعی؛
5. اخذ رضایت شاکی به منظور استفاده از عفو و تخفیف؛
6. پی‌گیری پرونده قضایی، توسط محکوم‌علیه.
مضرات اعطاء مرخصی
1. اقشار مختلف و عامه مردم نسبت به مرخصی زندانیان بسیار بدبین هستند؛
2. ارتکاب جرم توسط زندانی در ایّام مرخصی؛
3. اعتراض شاکی؛
4. احتمال فرار زندانی؛
5. وارد کردن مواد مخدر به داخل زندان؛
6. ایجاد مزاحمت برای شاکی توسط زندانی.
مرخصی تحت الحفظ
این مرخصی معمولاً برای پی‌گیری پرونده و به افرادی که نمی‌توانند تأمین بسپارند اعطا می‌شود.
در این نوع مرخصی حفاظت از زندانی در داخل شهر بر عهده سازمان زندان‌ها و خارج از شهر، بر عهده نیروی انتظامی است که نیروی انتظامی برای این کار مبلغی را از متهم دریافت می‌کند و اگر متهم توانایی پرداخت آن را نداشته باشد از طرف امور مالی دادگستری پرداخت می‌شود.
***
