عمومی
شرح ماده به ماده قانون مجازات اسلامی بخش جزای عمومی – ماده 1و 2
ماده ۱ و ۲ قانون مجازات اسلامی
ماده ۱ : قانون مجازات اسلامی مشتمل بر جرائم و مجازات های حدود، قصاص، دیات و تعزیرات، اقدامات تأمینی و تربیتی، شرایط وموانع مسؤولیت کیفری و قواعد حاکم بر آنها است.
ماده ۲-هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود.
ماده ۲-هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود.
شرح ماده ۲:
- منظور از قانون در ماده ۲، قوانین تصویب شده در مجلس، مجمع تشخیص، توافق‌نامه‌های بین‌المللی است.
- در مورد اینکه منظور از مجازات دراین ماده معنای موسع آن است یا مضیق دو نظر وجود دارد:
- واژه‌ی مجازات در ماده ۲ ق.م.ا مصوب ۹۲ در معنای موسع استفاده شده است نه مضیق، زیرا در برخی از مواد قانون مجازات اسلامی همانند ماده ۸۸ ق.م.ا مصوب ۹۲ قانون‌گذار برای برخی از رفتارها صرفاً اقدامات تأمینی در نظر گرفته است نه مجازات در معنای مضیق.
- واژه‌ی مجازات در ماده ۲ ق.م.ا مصوب ۹۲ در معنای خاص استفاده شده است و اقدامات تأمینی و تربیتی را در بر نمی‌گیرد. (مصدق)
- سه ویژگی زیر به‌عنوان مهم‌ترین ویژگی‌های مجازات محسوب می‌گردد
- محرومیت آمیز بودن: محرومیتِ محکوم از تعدادی از حقوق و آزادی‌های مشروع و قانونی
- قضایی بودن: صدور حکمِ محکومیت توسط محاکم کیفری دادگستری
- حکومتی بودن: اِعمال مجازات از سوی قوای حاکم بر ساختار سیاسی کشور
- تعریف مجازات: واکنش اجتماعی رسمی است که قانون‌گذار آن را در قبال ارتکاب یک رفتار (خواه فعل یا ترک فعل) وضع کرده و توسط محاکم دادگستری بر مرتکبینِ دارای مسئولیت کیفری تحمیل می‌شود.
- قانون‌گذار برای کاهش احتمال تعدی به اصل قانونی بودن مجازات‌ها ماده ۶۹ را به‌عنوان یک قاعده‌ی کلی مورد تصویب قرار داده است: ماده ۶۹: مرتکبان جرائمی که نوع یا میزان تعزیر آنها در قوانین موضوعه تعیین نشده است به مجازات جایگزین حبس محکوم می‌گردند.
